XAKEAK gogoetak dakarzkit, aspaldiko eta oraintsukoak. 1.Nerabe nintzelarik ikusten nituen etxeko egongelan arratsalde partean ama-aita xakean. Isilik biak, argitasun iluna, kontzentratuak. Hamabost urterekin kalerantz abiatu aurretik xake-taulari begirada bota eta ohartu ama Xixilik aita Inosen garaitzen. Lagunekin koadrilan Donostiako Alde Zaharretik. Etxera bueltan. Kaixo ama eta aitari. Amarengana jo sukalde partean eta galdetu xake-partidaren amaiera, nor garaile-garaitua. Erantzunak txunditzen nau. Aita garaile. Amari ostera, aitak? Argibideak harridura areagotu: “Badakizu aita nolakoa den, galtzea ez zaio gustatzen, ez du gogoko, muturtzen da, nahiago beraz, utzi eta nahita galdu dut”. 2. Aitak erakutsi zigun niri, nire arreba Arani, eta anaia Juanrari xakean, nola hasi-mugitu-jokatu-segadak antolatu. 3. Kartzelan nago, Iruñako kartzela zaharrean. 1975 urtea. Ni barruan eta kalean Nafarroako Potasasen greba zorrotza, manifestaldiak eta atxiloketak. Horietako sei-zazpi meatzari espetxeratuak. Berehalako elkar lagun egitea. Eusebio. Txikia. Beltzarana. Lodikotea. Xake-jokalari guztiz bizkorra, trebea oso, abila benetan. Iaioa Arratsaldero Eusebio-Joxemanuel pare bat aldiz lehian. Eta beti, hasiera hasieratik, Eusebiok menderatzen nau indartsuki. Eta galtzear nagoelarik taulari jira egin, bata bestearen lekua hartuz eta Eusebiok, halaz ere, irabazi par eta irribarreen artean. 4. Nire laugarren biloba Eki jaiotzean, lauen oroitzapen gisa, emazte Patriziari eta niri tatuajeak egin dizkigun tatuatzailea den Jairo xake zale amorratua. Aldiro lehian biok. Jairo beti garaile. 5. Nire bi biloba zaharrenei, Noa 11 urte eta Natale 9, hasia naiz xake jokoko lehen urratsak aditzera ematen (laster Eki 3 urte). Ikasi dute lehen mugimenduak ematen. 6. Argi errepikatu diet irabazleak, edozein dela ere, eskua luzatu behar diola galtzaileari, eta alderantziz. 7. Joseba suhia ere xakelari ona. 8. Hirurogeita hamar urte bete ditut, berrogeita hamabost beraz xake-urtek. Bedi. Bai.
